[ กลับหน้าหลัก ]

ประวัติของหมากรุก

• หมากรุก
ประวัติความเป็นมา
คอลัมน์ รู้ไปโม้ด น้าชาติ ประชาชื่น nachart@yahoo.com
นสพ.มติชน วันที่ 27 กันยายน 2547
http://www.matichon.co.th/youth/youth.php?tagsub=031111&tag950=03you07260246&show=1

สวัสดีครับ น้าชาติ ผมมีเรื่องที่อยากรู้มาก และหวังว่าน้าชาติจะตอบให้ได้ อยากทราบประวัติของหมากรุกอย่างละเอียด เคยได้ยินว่าเริ่มต้นที่จีนและอินเดีย เริ่มที่ประเทศใดก่อน และเข้ามาเผยแพร่ในประเทศไทยได้อย่างไร เมื่อใด และอยากทราบว่า การแข่งขันหมากรุกโลกเริ่มต้นครั้งแรกที่ใด และเมื่อใด ขอขอบคุณล่วงหน้านะครับ และขอให้น้าชาติมีความสุขสมหวัง คิดเงินเดือนขึ้นก็ขึ้นนะครับ/ เด็กเมืองสุพรรณ

ตอบ : เกมดวลปัญญาในสนามรบขนาดเล็กนี้ ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ว่า เริ่มต้นที่อารยธรรมแหล่งใดก่อนเพราะมีหลักฐานหักล้างกันมาตลอด ชาติที่เข้าอันดับ ได้แก่ จีน อินเดีย อัฟกานิสถานและเปอร์เซีย ถ้าพิจารณาตามบันทึกประวัติศาสตร์ ของจีนจะมีบันทึกอยู่ในสมัยราชวงศ์โจว (1046-255 ก่อนค.ศ.) และราชวงศ์ฮั่น (206 ก่อนค.ศ.-ค.ศ.221) ส่วนอินเดียมีบันทึกเกี่ยวกับหมากรุกช่วงปีค.ศ.600 แต่หมากรุกของจีนนั้นแตกต่างกับหมากรุกที่แพร่หลายในโลกตะวันตกอย่างสิ้นเชิง ทำให้นักประวัติศาสตร์หลายคนคิดว่า รูปแบบหมากรุกของตะวันตกนั้นมีต้นกำเนิดมาจากอินเดียมากกว่า

เชื่อกันว่า ในสมัยศตวรรษที่ 8 เมื่อทหารแขกมัวร์รุกรานเปอร์เซีย (อิหร่าน) ได้เรียนรู้วิธีเล่นหมากรุกมากด้วย จากนั้นเมื่อแขกมัวร์บุกสเปน จึงถ่ายทอดการเล่นหมากรุกไปด้วย และทำให้หมากรุกแพร่หลายไปทั่วยุโรปในเวลารวดเร็ว หมากในเกมหมากรุกของฝั่งตะวันตกนั้นพัฒนาโดยได้รับอิทธิพลการเมืองของยุโรปยุคกลางมาก เช่น มีตัวกษัตริย์ ราชินี โคน ฯลฯ

ในหนังสือรู้ร้อยแปดของส.พลายน้อย เล่าถึงตำนานของชาวเปอร์เซียเกี่ยวกับเรื่องหมากรุก ว่า พระเจ้ากาอิทราชาแห่งเปอร์เซียชอบทำสงครามปราบประเทศต่างๆ และมีชัยชนะไปหมด ไม่รู้จะรบกับใครอีก จึงทรงประกาศว่า หากใครทำอะไรให้หายรำคาญจะให้รางวัลตามแต่จะขอ

ครั้งนั้นมีอำมาตย์คนหนึ่งคิดค้นเกมที่ราชาทำสงครามได้โดยไม่ต้องฆ่าฟันมนุษย์ด้วยกัน โดยให้ช่างไม้แกะรูปขุนสองคนขี่ม้า แบ่งฝ่ายเป็นขาวพวกหนึ่ง แดงพวกหนึ่ง ให้สู้รบกันด้วยสติปัญญาของผู้เล่นสองฝ่าย ราชากาอิททรงโปรดเกมนี้มาก และต้องการพระราชทานรางวัลแก่อำมาตย์คนดังกล่าว ฝ่ายอำมาตย์ชราขอพระราชทานเมล็ดข้าวมาวางในแผ่นกระดาน ตาที่ 1 หนึ่งเมล็ด ตาที่ 2 สองเมล็ด และให้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ให้ครบ 64 ตา ซึ่งปรากฏว่าข้าวที่จะนำมาวางนั้นมีไม่พอ ราชาจึงทรงมีสติขึ้นมาได้ ว่าราชอาณาจักรนั้นมีข้าวน้อยมาก ฝ่ายอำมาตย์ก็ดีใจที่ได้ช่วยเพื่อมนุษย์ไม่ต้องล้มตายเพราะสงคราม

ส.พลายน้อยกล่าวถึงประวัติหมากรุกของไทยด้วยว่า พบหลักฐานเป็นหมากรุกสังคโลกที่เป็นดินเผาเคลือบเขียว ศิลปะแบบสุโขทัยตอนปลาย จึงน่าเชื่อว่า หมากรุกของไทยเล่นมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยแล้ว ส่วนสมัยอยุธยามีหลักฐานกล่าวในพระราชพงศาวารว่า ในสมัยพระเจ้าท้ายสระ ซึ่งทรงพระราชทานสมบัติให้เจ้าฟ้าอภัย เป็นเหตุให้พระมหาอุปราชไม่พอพระทัย จึงเกิดการสู้รบกันขึ้น ฝ่ายเจ้าฟ้าอภัยหนีไปซ่อนอยุ่ในป่าพร้อมกับเจ้าบรเมศร ฝ่ายทหารตามไปเห็น ทั้งสองพระองค์ทรงเอาดินมาปั้นเป็นหมากรุกเล่นกันอยู่

สำหรับการแข่งขันหมากรุกโลก เริ่มระดับนานาชาติครั้งแรกที่กรุงลอนดอน ของอังกฤษ เรียกว่าลอนดอนทัวร์นีย์ ปีค.ศ.1851 แต่เป็นการแข่งขันที่ไม่เป็นทางการ แชมป์ครั้งนั้นเป็นชาวเยอรมันชื่อ อดอล์ฟ แอนเดอร์สเซน ส่วนการแข่งขันนานาชาติอย่างเป็นทางการ จัดที่กรุงลอนดอนเช่นกัน ในปีค.ศ.1866 แชมป์ชื่อสไตนิตซ์ เป็นชาวยิว ซึ่งถือเป็นแชมป์คนแรกของโลก

โดย : เห็นมา [ 27/09/2004, 07:53:56 ]

1

แล้ว หมากรุกสเปน ในโลกนี้มีมั้ยครับ....เห็นมา (สงสัย?)

โดย : ตลาดพลู    [ 27/09/2004, 09:52:20 ]

2



ไม่แน่ใจว่ามีไหม หมากรุกในยุโรป คงเล่นเหมือนกันหมด คือหมากรุกสากล
แต่สำหรับหมากฮอสในยุโรปก็มีแยกไปแต่ละชาติ หากเปรีบเทียบกันแล้วมีความแตกต่างกันมากๆ ก็มี

แต่ไม่ถึงกับแปลกและต่างไปสุดๆ แบบหมากฮอสจีน

โดย : เห็นมา    [ 27/09/2004, 10:10:25 ]

3

ขอแก้คำผิดหน่อยครับ

เกมดวลปัญญาในสนามรบขนาดเล็กนี้ ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ว่า
เริ่มต้นที่อารยธรรมแหล่งใดก่อนเพราะมีหลักฐานหักล้างกันมาตลอด ชาติที่เข้าอันดับ ได้แก่ จีน อินเดีย
อัฟกานิสถานและเปอร์เซีย ถ้าพิจารณาตามบันทึกประวัติศาสตร์ ของจีนจะมีบันทึกอยู่ในสมัยราชวงศ์โจว
(1046-255 ก่อนค.ศ.) และราชวงศ์ฮั่น (206 ก่อนค.ศ.-ค.ศ.221)
ส่วนอินเดียมีบันทึกเกี่ยวกับหมากรุกช่วงปีค.ศ.600
แต่หมากรุกของจีนนั้นแตกต่างกับหมากรุกที่แพร่หลายในโลกตะวันตกอย่างสิ้นเชิง
ทำให้นักประวัติศาสตร์หลายคนคิดว่า รูปแบบหมากรุกของตะวันตกนั้นมีต้นกำเนิดมาจากอินเดียมากกว่า

จริงๆ แล้วของจีนนั้นมิใช่หมากรุก แต่เป็นหมากล้อมนะครับ
เข้าใจว่าผู้แปลยังไม่รู้จักหมากล้อม จึงแปลผิดเป็นหมากรุก
เราจะพบเห็นการแปลผิดแบบนี้ได้มากมาย ในหนังสือ กำลังภายใน และหนังสือแปล ของตะวันออก ในยุคสิบ ยี่สิบปี
ก่อน ขึ้นไป

ปัจจุบัน น.นพรัตน์ ได้ชำระ คำให้ถูกต้อง
ในหนังสือกำลังภายใน ทุกชุดที่ออกใหม่แล้ว

โดย : ม้าเจ็ก    [ 27/09/2004, 14:32:58 ]

4

หมากรุก เกมของราชา

http://www.mcot.net/site/content?id=523a9b55150ba07d09000039

โดย : ขุนสันต์ Member   [ 08/11/2013, 08:05:25 ]

5

บทความเรื่องหมากรุก เกมของราชา เป็นบทความแปลของ เดอะพับลิกโพสต์

http://www.publicpostonline.com/2013/main/content.php?page=sub&category=10&id=54

โดย : ขุนสันต์ Member   [ 08/11/2013, 08:30:09 ]
 
  E-mail: webmaster@thaibg.com Copyright 2002-2024@www.ThaiBG.com (Thailand), All Rights Reserved  
 
  Sponsors