ความอ่อนน้อมถ่อมตนทางปัญญา
นานมาแล้ว ในประเทศญี่ปุ่น ยังมีพระภิกษุนิกายเซ็นอยู่รูปหนึ่ง
อาจารย์ท่านนี้ได้เป็นที่รู้จักของประชาชนทั่วไปอย่างกว้างขวางในความที่เป็นนักเทศน์ผู้เก่งกาจและทรงปัญ
ญา ธรรมเทศนาของท่านล้วนไพเราะจับใจผู้ฟังเป็นอย่างยิ่ง ในทุกๆ
วันชาวบ้านทั้งแถบนั้นและละแวกใกล้เคียงก็จะพากันมาฟังเทศนาของท่านอย่างล้นหลาม
จนทำให้วัดของพระนิกายนิชิเรนเงียบเหงาลงถนัด ขาดแคลนซึ่งลาภสักการะที่เคยได้รับ
กระทั่งพระนิกายนิชิเรนรูปหนึ่งทนดูต่อไปไม่ไหว จึงคิดที่จะทำอะไรสักอย่างเพื่อกู้หน้านิกายนิชิเรน
วันหนึ่งนั้นเอง ขณะที่อาจารย์เซ็นกำลังแสดงธรรม พระขี้อิจฉารูปนั้นก็เดินเข้าไปกลางที่ประชุม
กล่าวลองภูมิปัญญาขึ้นว่า "ท่านอาจารย์เซ็น จงหยุดฟังเราก่อน คนที่เคารพท่านก็เชื่อท่านไป
แต่เราไม่เคารพท่าน ท่านจะมีทางทำให้เราเชื่อท่านได้อยู่รึ"
อาจารย์เซ็นจึงกล่าวขึ้นว่า "ได้สิ ท่านขึ้นมายืนทางซ้ายของเราก่อน"
พอพระรูปนั้นไปยืนอยู่ทางซ้ายมือ อาจารย์เซ็นก็กล่าวขึ้นใหม่ว่า "ยังไม่ดี
ท่านยืนข้างขวาจะดีกว่า" พระรูปนั้นก็เปลี่ยนมายืนทางด้านขวา พร้อมด้วยท่วงท่าหยิ่งผยองยิ่งนัก
ท่านอาจารย์เซ็นกล่าวต่อไปว่า "เห็นไหมเล่า ท่านก็เชื่อฟังคำสั่งของเราอย่างง่ายดาย
โดยแท้ท่านก็เป็นคนว่าง่าย ฉะนั้นแล้วท่านจงนั่งลงฟังเทศนาของเราเถิด"
ในการเล่นหมากล้อมนั้น ความอ่อนน้อมถ่อมตนให้กับผู้เล่นอีกฝ่ายหนึ่งเป็นสิ่งควรกระทำ เป็นมารยาทอันงาม
ไม่ว่าเขาจะเล่นเก่งกว่าเราหรือแย่กว่าเราก็ตาม แต่พึงรู้ไว้ว่าแม้นเราจะมีฝีมือเพียงใด
แต่คนที่เก่งกว่าเราย่อมมีอยู่ ฉะนั้นจงอย่าได้หยิ่งทะนงตนเป็นอันขาด
คารโว จ นิวาโต จ เอตมฺมงฺคลมุตฺตมํ - - - ความเคารพอ่อนน้อมเป็นอุดมมงคล
ยิ่งเราเข้าถึงหมากล้อมเท่าใด เราก็จะให้ความเคารพและให้เกียรติ ต่อคู่ต่อสู้มากยิ่งขึ้นเท่านั้น
เพราะมีคู่แข่ง เราจึงพัฒนาต่อเนื่องไปได้อีก
คิชิ ยอดนักกินแหลก ของญี่ปุ่น ได้กล่าวหลังจากเป็นแชมป์ นักกินหน้าใหม่ในรายการทีวี แชมเปี้ยน ว่า
ต้องขอบคุณ คุณซูซูกิ (คู่แข่งในรายการนี้ของ คิชิ) ที่ทำให้ผมกินได้มากถึง 17 ชาม ถ้าไม่มีเขา
ผมคงไม่อาจทำสคิติได้ดีมากถึงเพียงนี้
จะเห็นว่า ถ้าไม่มีคู่ต่อสู้ ไม่มีการแข่งขัน โลกจะพัฒนาไปได้อย่างไร แต่ถ้า
การแข่งขันที่มุ่งทำลายล้างคู่ต่อสู้ โดยไม่เลือกวิธีการ ก็จะกลายเป็นเรื่องของทุรชน
ซึ่งจะได้รับผลร้านกลับไปในที่สุด ในเชิงหมากล้อม คนที่ยังไม่มีกำลังเข้มแข็งพอ
แต่คิดมุ่งทำลายเพียงอย่างเดียว สุดท้ายจะเปราะและแตกดับไปเอง
ที่ญี่ปุ่น ก่อนเริ่มเล่นหมากล้อม โดยมารยาทอันดีงาม ผู้อ่อนอาวุโสกว่า มักจะโค้ง และกล่าวว่า
ขอคำชี้แนะด้วยครับ เป็นการให้เกียรติและ ยกย่องคู่ต่อสู้
เป็นวัฒนธรรมอันดีงามที่นักหมากล้อมชาวไทยพึงเลียนแบบตามยิ่งนัก
